Miłość pochodzi z serca, wkurzenie mamy w gardle, a zawstydzenie to najczęściej czerwone uszy i rumieńce. Emocje są umiejscowione w poszczególnych częściach ciała. Kilku naukowców podjęło się próby narysowania mapy emocji w ciele.
Przestraszonemu człowiekowi serce zaczyna bić jak oszalałe. Po co? Przygotowuje się do pompowania dużej ilości krwi, gdyby trzeba było uciekać przed zagrożeniem. Gdy jesteśmy wściekli, napinamy mięśnie. Nasz organizm reaguje automatycznie na niektóre sytuacje i emocje. Układ nerwowy nie czeka na naszą decyzję tylko od razu kieruje wszystkie siły na dane działanie by obronić organizm.
Nawet w sferze językowej nawiązujemy w mówieniu o emocjach do części ciała: „ma złamane serce”, „mieć motylki w brzuchu”, „strach ma wielkie oczy”, „gula mu skoczyła” i wiele podobnych. Na ile frazy te są tylko zabiegiem abstrakcyjnym, a na ile rzeczywistą reakcja?
Subiektywną ocenę tego zjawiska zbadał zespół badaczy z Finlandii. 701 uczestników badania poproszono o zamalowanie tych części ciała na obrazku, które wg nich zwiększają lub zmniejszają swoją aktywność podczas oglądania słów, obrazów, filmów wywołujących emocje, a także twarzy wyrażających emocje.
Jak powstawała mapa ciała emocji?
Emocje zostały podzielone na dwie grupy:
- podstawową: złość, strach, wstręt, szczęście, smutek, zaskoczenie
- złożoną: lęk, miłość, depresja, pogarda, duma, wstyd, i zazdrość. Plus brak emocji czyli emocja neutralna, całkowita obojętność emocjonalna.
Badani byli poddawani różnym bodźcom: oglądali pojawiające się słowa (którymi były powyższe emocje), czytali krótkie historie (opisujące daną emocję), oglądali 10 sekundowe filmiki i twarze wyrażające konkretne emocje. Od razu po pojawieniu się danego bodźca ankietowani kolorowali części ciała na niebiesko (jeśli w ich odczuciu prezentowana emocja deazktywowała jej aktywność) lub na czerwono (jeśli ta część ciała wg nich się aktywowała). W ten sposób powstały mapy w zależności od bodźca.
Badania zostały przeprowadzone na ludziach z Zachodniej Europy i Wschodniej Azji, co pokazuje, że odczucia badanych nie były uwarunkowane kulturalnie.
Skala im bliżej żółtego – część aktywująca się, bliżej niebieskiego – dezaktywująca.
Czytanie słów z emocjami jest najbardziej bezpośrednim sposobem jaki obrali naukowcy. W jego wyniku powstała mapa:
Czytanie historii już nie było takie oczywiste i wiązało się bardziej z indywidualnym odbiorem zdań, które brzmiały np.:
„Jest piękny dzień, jedziesz kabrioletem z przyjaciółmi na plażę, słuchacie super muzyki” (szczęście) albo
„Siedzisz przy stole kuchennym. Zmywarka jest włączona” (brak emocji/neutralność). Tak rozmieszczały się uczucia po ich przeczytaniu:
W przypadku video badani oglądali 10 sekundowe filmiki, które zostały wyselekcjonowane w badaniu fMRI. Wcześniej dopasowano jakie obrazy wywołują określoną reakcję odbiorców. Z badania wyrzucono złość i zdziwienie bo tych emocji nie da się wywołać filmem video o tej długości. Dlatego otrzymano:
Zasady ogólne dla emocjii w ciele
Jak wynika z badań badani bez względu na narodowość większość ludzi podstawowe emocje (złość, strach, wstręt, szczęście, smutek, zaskoczenie) umiejcawia w górnej części klatki piersiowej – biciem serca i szybkością oddechu.
Uczucie w okolicach głowy również występowało we wszystkich stanach emocjonalnych, to właśnie w umyśle kotłują się myśli wywołujące określone stany.
Ręce były najbardziej rozemocjonowane przy gniewie i radości, a najmniej – smutku. Obrzydzenie, co pewnie będzie oczywiste, najczęściej podnosiło aktywność w okolicach przewodu pokarmowego. Nasze całe ciało aktywuje się, gdy odczuwamy szczęście.
Badania bardzo ciekawe i byłoby ogromnie pomocne, gdyby nie sposób ich przeprowadzania. Pytanie respondentów o ich indywidualne odczucia zaburza obiektywny obraz rzeczywistości. Zarówno postrzeganie własnych emocji, a już tym bardziej ich lokalizacja w ciele nie jest precesem obiektywnym. Imponujący jest jednak fakt, że taka ilość respondentów miała zbieżne odpowiedzi bez względu na kulturę.
A ty gdzie czujesz zaskoczenie?
Źródło:
Nummenmaaa L., Glereana E., Harib R., Hietanend J.K. Bodily maps of emotions